KANAREK ROSYJSKI

kanarek7

KANAREK ROSYJSKI
Rozprzestrzenienie się kanarków po Europie i Rosji

Wg jednej z legend opowiada się, że pod koniec XV wieku, któryś z hiszpańskich okrętów wracających z Wysp Kanaryjskich i mających na pokładzie mnóstwo kanarków, doznał kolizji i zaczął tonąć u wybrzeży Włoch. Marynarze zdołali otworzyć klatki i część ptaków oswobodziła się. Te uratowane osiedliły się na Malcie, na której klimat jest łagodny i podobny do kanaryjskiego i tam zaczęły rozmnażać się. A ponadto tam spotkały swojego bardzo bliskiego krewniaka europejskiego kulczyka i z nim skrzyżowały się i wydały potomstwo.

Tym to sposobem, pierwszym krajem w Europie, w którym zaczęto rozmnażać kanarki, stały się Włochy. Stamtąd kanarczarstwo rozprzestrzeniło się do Niemiec, gdy w 1600 roku włoskie kanarki pojawiły się w Tyrolu, to on wkrótce stał się centrum hodowli kanarków w Europie.

Doświadczenia w chowie i hodowli udomowionych kanarków przeniosły się także i do innych krajów europejskich. A do Rosji przeniknęły one z Tyrolu po 1700 r., czyli około 300 lat po fakcie zawładnięcia przez Hiszpanów Wyspami Kanaryjskimi. Pierwsze kanarki były podarunkiem od Niemców dla carycy Katarzyny II.

Śpiew tych zamorskich ptaków tak bardzo zachwycił ludzi, że w Rosji domowa hodowla kanarków rozrosła się do skali przemysłowej, albowiem zawodowo zaczęły zajmować się nią całe rodziny. Do takich ośrodków w tamtych czasach należały miejscowości położone w okolicach Moskwy, Kaługi, Tuły, Niżnego Nowgrodu i Kijowa. Najlepsze sukcesy odnieśli hodowcy z miejscowości: Pawłowo w Niżnonowgorodzkiej guberni, Połotnianyj Zawod w Kałużskim powiecie, Brjansk, Iwanowsk, Suraż i Starodub. Odchowywano tysiące kanarków, które potem odsprzedawano na jarmarkach w Niżnym Nowgorodzie, w Kałudze, w Smoleńsku itd. Najwięcej ptaków kupowali mieszkańcy Zakaukazia, Iranu i Azji Środkowej. Początkowo podobał się śpiew kanarków pochodzących z hodowli moskiewskich, ale najbardziej urzekały swoim śpiewem ptaki z Carycyna, gdzie oprócz kanarków ich miłośnicy trzymali w klatkach także dzikie ptaki śpiewające, tj. szczygły, czyże, skowronki polne i borowe, sikorki, trznadle i słowiki. Siedzące obok dzikich ptaków, dość głośne tyrolskie kanarki zaprezentowały wyjątkowe zdolności zapamiętywania i naśladownictwa delikatnych tur ze śpiewu trznadli, sikorek, słowika i jeszcze innych ptaków. Czasem jako "nauczycieli" wykorzystywano żaby i świerszcze (pasikoniki), ale do nauki śpiewu używano też prymitywnych instrumentów, np. piszczałek i gwizdków, dzwonków i miniaturowych dzwoneczków, w tym pojedynczych i pęczków dzwonków wielogłosowych.

W takich warunkach powstała rosyjska szkoła nauki śpiewu kanarków, a sam śpiew określono jako "śpiew trznadla". W sumie w Rosji hodowano kanarki trzech odmian: 1) kanarki zwyczajne, tj. śpiewające podobnie do dzikich kanarków; 2) kanarki tyrolskie o śpiewie głośniejszym, ale z przewagą tur turkotowych (z nich wyrosły kanarki harceńskie); 3) kanarki rosyjskie o śpiewie trznadla, których piosenka najpierw była spontaniczna i bezładna, a następnie została uporządkowana i wyuczona wg planu. Szczytowy rozkwit hodowli kanarków rosyjskich przypadał na okres przed rewolucją w 1917r. Potem mocno przygasł w czasie drugiej wojny, bo wyginęły największe hodowle i pozostało zaledwie kilka oryginalnych egzemplarzy ze śpiewem trznadla. Z zagranicy najczęściej ściągano kanarki kolorowe i krzyżowano z miejscowymi, co dało opłakane skutki wśród ras śpiewających. Zupełnie zaginęły świetne tury z dawnych piosenek, np. dźwięki sprawiające wrażenie dzwoneczków zbliżającej się i oddalającej rosyjskiej trojki. Po wojnie proces odnowy śpiewu następował bardzo wolno, a najbardziej znanym ośrodkiem hodowli rosyjskiego kanarka o śpiewie trznadla ponownie stała się wieś Pawłowo koło Niżnego Nowgorodu, do której przyjeżdżali po najlepszy materiał rozpłodowy hodowcy z Rosji i innych krajów byłego Związku Sowieckiego.

Wygląd rosyjskich śpiewaków i warunki ich chowu

Czyste rasowo europejskie kanarki śpiewające zwykle miały upierzenie barw typowych, czyli zielone, żółte lub plamiste (harceńskie, belgijskie malinua i hiszpańskie timbradosy). Z czasem, w wyniku mutacji, uzyskano też kanarki barwy białej i szafirowej. Identycznie przedstawia się sprawa wyglądu i koloru u śpiewającego kanarka rosyjskiego, gdzie również nie wprowadzono obcych kształtów i barw, bo ? jak praktyka dowodzi ? kolorowe i kształtne kanarki nie są mistrzami wokalnymi.

Rodzaj klatek oraz ich wielkość muszą spełniać te same wymogi, jak u pozostałych ras śpiewających, czyli potrzebne są klatki czterech rodzajów: małe pojedyncze do chowu samców, malutkie (szkolne i wystawowe) do ich nauki śpiewu, większe dla pary lęgowej oraz duże wylotowe dla młodzieży lub samic.

Rosyjskie kanarki śpiewające żywi się tak samo jak harceńskie i malinua, tj. identycznymi mieszankami ziarnistymi z przewagą rzepiku, a dietę wzbogaca się miękkim pokarmem zwierzęcym oraz roślinnym i owocami.

Nauka śpiewu

Z praktyki wiadomo, że dobry śpiew kanarka uwarunkowany jest cechami odziedziczonymi po rasowych rodzicach oraz warunkami prawidłowej nauki. Podstawowe cechy głosowe są dziedziczone, natomiast jakość wykonania zależy od tego czy młode samczyki-samouki skazane były wytworzyć własne kompozycje i wariacje, czy umożliwiono im słuchać, powtarzać i utrwalić idealny wzorzec śpiewu ojców lub innych "zawodowych nauczycieli". Bez rygorystycznej nauki, kanarki rosyjskie są bezwartościowe, bo dziedziczą tylko typ śpiewu, ale już nie odwzorowują kolejności zwrotek pieśni trznadla i same z siebie uformują tylko piosenkę trochę podobną do treli kanarków kolorowych. Śpiew kanarków ostatecznie zostaje ukształtowany po 2-3 latach (najwcześniej po drugim pełnym wypierzeniu). Potem już nie można nauczyć ich niczego nowego, ani złego, ani dobrego. Żeby kondycja nauczyciela była wyrównana przez cały rok, to musi być on zupełnie odizolowany od samic nawet słuchowo, a innych samców nie może widzieć. Wszystko po to, ażeby nie został nadmiernie pobudzony płciowo, co ma szkodliwy wpływ na jakość jego śpiewu. Nauczyciele także nie biorą udziału w konkursach i wystawach oraz raczej nie są używane do rozpłodu, bo ich głównym zadaniem jest uczyć śpiewu. W czasie nauki młodych samców "nauczyciel" jest kilkakrotnie przynoszony do ich pomieszczenia na czas 30-40 minut, a potem zabierany do siebie. Młode w tym czasie są zasłaniane i przyciemnione, żeby same nie śpiewały, a jedynie słuchały wzorcowo wykonywanej pieśni i ją zapamiętały.

Nauczanie śpiewu trznadla rozpoczyna się już od małego, gdy tylko wyjawią chęć do śpiewania. Trzyma się je tak, ażeby nie słyszały dźwięków, które mogą wypaczyć ich śpiew. W wieku 2-3 miesięcy życia wyłapuje się je z wylotek i umieszcza pojedynczo w regale w specjalnych klatkach szkolnych, lekko zaciemnionych, gdzie nie widzą się, a tylko bez przeszkód mogą słuchać śpiewu nauczyciela, albo nagrania z płyty. Wiadomo, że nie ze wszystkich wyrosną idealni wokaliści. Dlatego należy uważnie wsłuchiwać się w próby śpiewu młodzieży i usuwać te, które zaczynają śpiewać głośno lub wadliwie. Za takie błędy uważa się: niemelodyjne zgrzyty, dźwięki ostre i cięte. Chodzi o to, ażeby te z wadami nie wywierały negatywnego wpływu na naukę pozostałych. Poza tym ptaki te muszą być tak skutecznie odizolowane od świata zewnętrznego, żeby poza wzorcowym śpiewem nie słyszały innych dźwięków, np. dzwonka lub telefonu, skrzypienia drzwi, ćwierkania wróbli itd., bo trzeba wiedzieć, że kanarki oprócz pięknego głosu, mają też wspaniały słuch, doskonałą pamięć muzyczną, ale także znakomite zdolności do naśladownictwa zarówno śpiewu innych ptaków, jak również i do odtwarzania obcych głosów, i w ten sposób posiadłyby wadliwy śpiew. Nauka śpiewu w specjalnych warunkach trwa do tego momentu, aż młode nauczą się właściwej kolejności tur w pieśni i poprawnego powtórzenia każdej zwrotki. Zwykle trwa to około 3-4 miesięcy.

Standardowa pieśń rasowego kanarka rosyjskiego o śpiewie trznadla

Żeby zdawać sobie sprawę z piękna i bogactwa śpiewu rosyjskiego kanarka, należy posłuchać pieśni w idealnym wykonaniu z klasyczną kolejnością tworzących ją zwrotek i tur (jeśli nie można bezpośrednio w naturze, to są ich dość liczne przykłady w Internecie na stronach: rus-canary.ru (ok. 30 przykładów w dziale "song" lub "pienije"); a ponadto: na stronach: you tube.canary russian; msk.rus-canary.ru; [link widoczny dla zalogowanych] canaries.

Dawnymi czasy, bo w końcu XIX wieku, rodzaj śpiewu rosyjskich kanarków uściślano imieniem ich twórców, np. "rjabowskij napiew" od nazwiska hodowcy RJABOW, lub "gorszkowskij napiew" od nazwiska GORSZKOW itp.

Ostatecznie uogólniono nazwę piosenki kanarków jako "śpiew trznadla", bo faktycznie nazwa pochodzi od trznadla pospolitego, od którego nauczyły się melancholijnej pieśni, lecz ją wzbogaciły turami jeszcze innych dzikich ptaków oraz wykonują bardziej melodyjnie i dłużej. Poprawna pieśń powinna być wykonana jako całościowy utwór, bez wyraźnych przerw wewnętrznych i składać się z dwóch części zasadniczych, tj. pieśni głównych i pieśni dodatkowych, a każda z tych części jest jeszcze podzielona na szereg tur cząstkowych, które muszą być zaśpiewane w sposób charakterystyczny i w określonym porządku - nieco inaczej wg ustaleń moskiewskich (rosyjskich) i nieco inaczej wg ustaleń kijowskich (ukraińskich). W ogólnym założeniu obu odmian kanarków ze śpiewem trznadla mieszczą się srebrzyste lub metaliczne rozsypanki, warianty piosenek trznadli, chóry dzwonków wielogłosowych i pojedyncze dzwoneczki, dodatkowe zwrotki piosenek sikorek i głosy kulika. Standardowa pieśń kanarka o śpiewie trznadla musi składać się: ze wstępu czyli "zapiewki"; z rozsypanki, czyli "rossypi" (tura naśladująca sypiące się drobnoziarniste przedmioty, np. koraliki srebrne, metalowe lub porcelanowe itp.); z treli trznadla; z dodatkowych zwrotek pieśni innych dzikich ptaków; z końcowych dźwięków dzwonkowych, czyli "odbojów". Ptak może zmieniać kolejność zwrotek w swoim śpiewie, ale nie może już opuszczać poszczególnych części, przerywać ciągłości pieśni i jej skracać.

Kanarki rosyjskie śpiewają z otwartym dzióbkiem i zależnie od stopnia jego rozwarcia zmienia się harmonia, wyrazistość i siła głosu, która albo wzmacnia się i wznosi, albo obniża się i cichnie.

1. Wstęp lub początek pieśni (czyli "zapevka"). Ta wstępna zwrotka może mieć albo postać bardzo cichej i delikatnej rozsypanki (jak metalowych koralików) lub w rodzaju kilkakrotnych nawoływań strzyżyka, które powinny być długie i mieć cienkie, wysokie i zharmonizowane tony, z których każdy nieparzysty jest wykonywany na wdechu, a każdy parzysty na wydechu. Jeśli tych głosów (nitek) słychać kilka, to zależnie od ich ilości określa się je mianem: dwa="dwojnik", trzy="trojnik"; "trojnikiem" nazywa się także 4 i więcej głosów. Gdy dźwięki są zróżnicowane w wysokości, a przy tym wykonywane wolniej i przeciągle, to ocena jest lepsza. Najniższą punktację otrzymują pojedyncze proste glosy (czyli "priamaja nitka").

2. Rozsypanka (czyli "rossyp), to potoczyste i kaskadowo wydawane dźwięki oparte na sylabach "si" "zi" powtarzanych tak szybko i bez przerw, które podobne są do cykania świerszczy i pasikoników (czyli "kuznieczikowaja rossyp"), albo podobne do sypanych z góry drobniutkich przedmiotów srebrnych lub metalowych (czyli "serebristaja" lub "metaliczeskaja rossyp"), albo do szybkich treli trznadla (czyli "owsjanocznaja rossyp"), albo do dźwięków wydawanych przy szybkim potrząsaniu pękiem kluczy lub bardziej do chóru malutkich dzwoneczków ("bubiencowaja rossyp""). Im fragmenty dłuższe, tony wyższe i o ładniejszej barwie - to są oceniane wyżej.

3. Pieśń trznadla (czyli "owsjana"). Piosenka trznadla ? to część najważniejsza i najistotniejsza ze wszystkich tur w całej pieśni rosyjskiego kanarka. Może być czysta, strojna, śmiejąca, wznosząca się lub górująca oraz dzwoniąca. Lecz ta najwartościowsza powinna być wykonana w zmiennej tonacji i tembrze głosu, czyli śpiewana wyraźnie w wysokim registrze, przemiennie wznoszona i obniżana. Rozróżnia się trznadle: "zwyczajne" ("obyknowiennyje"), tj. melancholijne i monotoniczne śpiewy trznadla pospolitego; "dzwoneczki" ("kołokolczik"), tj. przepięknej barwy dźwięk srebrnego dzwonka lub grupy dzwonków razem dzwoniących w różnej tonacji i wysokości ("bubiency" dźwięk ruskiej trojki); "wznoszące się" ("podjomnyje") lub "górujące" ("gornyje"), tj. zaczęte od niskich tonów i ciągle podwyższane; a kończy trznadlem "dzwoniącym" ("otbojnaja owsijanka"), stopniowo cichnącym, aż do zaniku dźwięków.

4. Tury dodatkowe (czyli "wstawnyje kolena"). One bardzo wzbogacają i urozmaicają pieśń rosyjskiego kanarka i do nich należą: nawoływania sikorek, odzywki kulika, a także śpiewy innych dzikich ptaków, np. siewek. Najbardziej wartościowe i najwyżej punktowane w tej części piosenki rosyjskiego kanarka są dodatkowe frazy i wariacje śpiewu sikorek na 4-5 sylab: bogatki ("sinica bolszaja"), sosnówki ("sinica małaja"), czarnogłówki ("sinica obyknowiennaja") i wiosennej ("sinica gaiczka") z piosenkami: "piń-piń-piń" "ziń-ziń-ziń" "si-si-si" "ci-ci-siu" "ti-ti-fiu, ti-ti-fiu" "cy-fi, cy-fi, cy-fi" "tjuj-pi-tjuj-pi" "tju-pi-ti-tju-pi-ti"; oraz siewki ("pawłowskaja" "ku-li, ku-li") i skowronka borowego (czyli "jula") "żu-li, ju-li, kli" "lju-lju-lju" "tuj" "pija".

5. Zakończenie pieśni głosami trznadla i dzwonka (czyli "otboi"). Odboje mogą być trznadlowe lub dzwonkowe, ważne, żeby były wykonane powoli, dźwięcznie i wyraziście, ale jednocześnie z łagodnym przejściem z jednego rodzaju w drugi. Wtedy ich jakość oceniana jest wysoko. Najwartościowsze są kombinacje dwu i trzysylabowe "diń-doń" "diń-diń-doń", lecz częściej spotykane są odgłosy dzwonów różnej wielkości "diń-diń-diń" "don-don-don" "con-con-con".

6. Punkty karne przyznawane są kanarkom za błędy w śpiewie lub dysonanse, np. uporczywe nawoływania, niemiłe ostre krzyki, zgrzyty, skrzypienie, grzechotki, ciapanie i cyfki "cyf-cyf" "ćaf-ćaf" "ćap-ćap", ale również za śpiewy "w obcym języku", np. tury słowicze, ćwierkanie wróbli, klekotanie itp.

Pieśni kanarków rosyjskich o śpiewie trznadla najprzyjemniej słucha się wówczas, gdy pojedynczy ptak lub cała kolekcja śpiewa harmonijną pieśń tego samego rodzaju. Jeśli natomiast w kolekcji występują ptaki o różnym typie piosenek, albo ich śpiew wykazuje usterki lub wady, to takiego wielogłosowego chóru słuchać się nie da. Spotyka się też i takie ptaki, w których śpiewie występuje więcej tur, niż te omówione wyżej, np. turkot lub bas, tj. ciągłe tury typowe dla niemieckiego kanarka harceńskiego, albo np. gluki, toki, czy turkoty wodne, czyli cięte tury typowe dla belgijskiego kanarka malinua. Powyższe świadczy, że albo są to mieszańce ras rosyjskiej z harceńską, albo rosyjskiej z wodnotokową, albo ewentualnie niedouczone kanarki rosyjskie, które słyszały śpiew kanarków obcych ras i do swojego śpiewu włączyły "języki obce".

Konkursowa ocena śpiewu rosyjskiego kanarka

Na wstępie należy podkreślić, że rasa rosyjskiego kanarka o śpiewie trznadla nie została zarejestrowana w COM, albowiem ptaki tej rasy nie władają ściśle określonym i genetycznie utrwalonym śpiewem (jak to jest u szlachetnych harceńskich) i każdy kanarek zwykle wykonuje tylko sobie właściwą pieśń. Bo nieprzeszkolone rosyjskie kanarki będą improwizowały tak, że trudno odróżnić ich śpiew od kanarków bezrasowych. A zatem, organizowane są tylko konkursy regionalne i ogólnokrajowe w drugi weekend grudnia w Moskwie i w Kijowie, a być może i w innych stolicach państw z byłego Związku Sowieckiego. Konkurs jest jawny, przy bezpośrednim udziale widowni oraz hodowców-profesjonalistów.

Do konkursu jeden hodowca może zgłosić dowolną ilość samców bez względu na ich wiek. Poszczególne ptaki przez 10 minut ocenia komisja złożona z co najmniej 4 sędziów (każdy sędzia punktuje samodzielnie), a potem wszystkie wyniki sumuje się i dzieli przez ilość członków komisji. Pojedynczy samiec o najlepszym śpiewie może uzyskać maksymalnie 70 punktów, w tym 65 punktów za mistrzowskie wykonanie + 5 punktów za wrażenie. Za tury wadliwe odliczane jest od 0 do 10 punktów. Hodowcy-finaliści są nagradzani dużymi lub małymi medalami złotymi, dużymi lub małymi medalami srebrnymi oraz medalami brązowymi, a pozostali uczestnicy otrzymują dyplomy honorowe. Najlepszy śpiewak może uzyskać 70 punktów, zaś rozpiętość punktacji w poszczególnych klasach wynosi odpowiednio: 1) złota 70-61 pkt oraz 60-51 pkt; 2) srebrna 50-45 pkt oraz 44-37 pkt; 3) brązowa 36-30 pkt; 4) dyplomy 29-24 pkt. Jeżeli zdarzy się, że kanarek nie zaśpiewa w wyznaczonym czasie, to może być wystawiony albo następnego dnia, albo pod koniec konkursu.

Źródło : [link widoczny dla zalogowanych]

Chiara

Tutaj jest filmik, na którym utrwalono śpiew kanarka rosyjskiego:
http://www.youtube.com/watch?v=GKoAZ45yNYY&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=e9yQLfZQ5Xo&feature=related